چهل حدیث از امام رضا (ع)

حدیث (1) امام رضا علیه السلام فرمودند:

 تزاوَرُوا تحـابـوا و تصـافحُـوا و لا تحـاشمـوا

به دیدن یکدیگر روید تا یکدیگر را دوست داشته باشید و دست یکدیگر را بفشارید و به هم خشم نگیرید.

(بحارالانوار،ج78،ص 347)

حدیث ( 2) امام رضا علیه السلام فرمودند:

لا یستَکمِلُ عَبدٌ حقیقةَ الایمانِ حَتَّى تَکونَ فیهِ خِصالُ ثَلاثٍ: اَلتَّفقُّهُ فِى الدّینِ وَحُسنُ التَّقدیرِ فِى المَعیشَةِ، وَالصَّبرُ عَلَى الرَّزایا.

هیچ بنده ‏اى حقیقت ایمانش را کامل نمى ‏کند مگر این که در او سه خصلت باشد: دین‏ شناسى، تدبر نیکو در زندگى، و شکیبایى در مصیبت‏ها و بلاها.

(بحار الانوار، ج 78، ص 339، ح1 )

حدیث (3) امام رضا علیه السلام فرمودند:

مَن حاسَبَ نَفسَهُ رَبَحَ وَمَن غَفَلَ عَنهَا خَسِر

آن کسى که نفسش را محاسبه کند، سود برده است و آن کسى که از محاسبه نفس غافل بماند، زیان دیده است.

(بحار الأنوار، ج 78، ص 352، باب 26، ح 9)

حدیث (4) امام رضا علیه السلام فرمودند:

مَن رَضى عن الله تعالى بالقَلیل مِن الرّزق رضَى الله منه بالقَلیل مِنَ العَمل

هر کـس به رزق و روزى کم از خدا راضى باشد، خداوند از عمل کم او راضى خواهد بود

(بحـارالانـوار،ج 78،ص 357)

حدیث (5) امام رضا علیه السلام فرمودند:

مَـن فـرّج عن مـومـن فـرّج الله عَن قَلبه یـَوم القیمة

هر کس اندوه و مشکلى را از مومنى بر طرف نماید خداوند در روز قیامت انـدوه را از قلبش بر طرف سازد

(اصول کافى، ج 3، ص 268)

حدیث (6) امام رضا علیه السلام فرمودند:

من قرا فى شهر رمضان ایة من کتاب الله کان کمن ختم القران فى غیره من الشهور.

هر کس ماه رمضان یک آیه از کتاب خدا را قرائت کند مثل اینست که درماههاى دیگر تمام قرآن را بخواند.

(بحار الانوار ج93، ص346)

حدیث (7) امام رضا علیه السلام فرمودند:

انَّ یوم الغدیر فی السَماءِ اشهرُ منه فی الارض

روز غدیر در آسمان مشهورتر از زمین است.

(مصباح المجتهد،ص 737)

حدیث (8) امام رضا علیه السلام فرمودند:

صدیقُ کلُّ امری عَقلُهُ و عَدُوُّهُ جَهلُهَ

دوست هرکسی عقل اوست و دشمن هر کس نادانی اوست.

(جهاد النفس، ح82)

حدیث (9) امام رضا علیه السلام فرمودند:

لاتدعوا العمـل الصالـح و الاجتهاد فى العبادة اتکالا على حب آل محمد (ص) و لا تدعوا حب آل محمـد(ص) لامرهـم اتکـالا علـى العبـادة فـانـه لایقـبل احـدهـمـا دون الاخر.

مبادا اعمال نیک را به اتکاى دوستى آل محمد(ص) رها کنید، مبادا دوستى آل محمد(ص) را به اتکاى اعمال صالح از دست بدهید، زیرا هیچ کدام از ایـن دو ، به تنهایى پذیرفته نمى شود

( بحارالانوار،ج78،ص348)

حدیث (10) امام رضا(ع) فرمودند:

ما حد التَّوکل؟ فقال لی : اَن لا تَخافَ معَ اللهِ اَحَداً 

حد توکل چیست؟ حضرت فرمودند: اینکه با وجود خدا از هیچ کس نترسی

(جهاد النفس،ح 292)

بقیه احادیث در ادامه مطلب

حدیث (11) امام رضا(ع) فرمودند:

لیس منّا مَن ترک دنیاه لدینه و دینه لدنیاه

از ما نیست آن که دنیاى خود را براى دینش و دین خود را براى دنیایش ترک گوید.

(بحارالانوار،ج۷۸،ص۳۴۶)

حدیث(12) امام رضا(ع) فرمودند:

لاتنظروا إلی کثرة صلاتهم و صومهم و کثرة الحجّ و المعروف و طنطنتهم باللیل و لکن انظروا إلی صدق الحدیث و أداء الأمانة.

به بسیاری نماز و روزه و زیادی حجّ و احسان و زمزمه‌شان در شب منگرید بلکه به راستی سخن و امانت داریشان بنگرید

(عیون اخبار الرضا2،ص51)

حدیث(13) امام رضا (ع) فرمودند:

خَیرُ مالِ المَرءِ ذَخائِرُ ‌الصَّدَقَةِی

بهترین مال انسان، اندوخته‌های صدقه استی

(تنبیه ‌الخواطر، ج2، ص182)

حدیث(14) امام رضا (ع) فرمودند:

أفضَلُ المَالِ مَا وُقِیَ بِهِ العِرضُی

بهترین مال آن است که آبرو با آن محفوظ ماندی

(بحار الأنوار، ج78، ص352)

حدیث(15) امام رضا(ع) فرمودند:

أحسن الناس إیماناً أحسنهم خلقاً و ألطفهم باَهله، و اَنا اَلطفکم باَهلى

نیکوترین مردم از نظر ایمان، خوش خلق‌ترین و با لطفترین آنها نسبت به اهل خویش است

(عیون اخبار الرضا2، 38)

حدیث(16) امام رضا(ع) فرمودند:

ان الایمان افضل من الاسلام بدرجة, والتقـوى افضـل مـن الایمان بدرجة و لم یعط بنوآدم افضل من الیقین.

ایمان یک درجه بالاتر از اسلام است, و تقوا یک درجه بالاتر از ایمان است و به فـرزنـد آدم چیزى بـالاتـر از یقیـن داده نشده است.

(تحف العقول، ص445)

حدیث(17) امام رضا (ع) فرمودند:

اَحسِنِ الظَّنَّ بِالله فاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَل یَقولُ : اَنَا عِندَ ظَنِّ عَبدی بِی فَلا یَظُنَّ بی الّا خَیراً.

گمان نیکو به خداوند داشته باش زیرا خداوند عز و جل می فرماید: من در نزد گمان بنده ام حاضرم پس بنده ام جز گمان خیر به آن نداشته باش.

(جهاد با نفس، ح 147)

حدیث(18) امام رضا (ع) فرمودند:

عَن اَبَائه عَن اَمیرالمومنینَ اَنه قالَ : تَعَطَّروا بِالاِستِغفارِ لَاتَفضَحَنَّکُم رَوائِحُ الذُّنوبِ.

از پدر بزرگوارش روایت فرمود که: امیرالمومنین فرموده اند : بوسیله ی استغفار خود را خوشبو کنید ، مبادا بوی بد گناهان شما را رسوا کند.

(جهاد با نفس، ح 790)

حدیث(19) امام رضا (ع) فرمودند:

التَّواضُعُ أن تُعطِیَ النّاسَ مَا تُحِبُّ أََََن تُعطاهُ.

تواضع آن است که آنچه را که دوست می داری مردم به تو عطا کنند، تو به مردم عطا کنی.

(جهاد با نفس، ح 289)

حدیث(20) امام رضا (ع) فرمودند:

لَیسَ العِبادَةُ کَثرَةَ الصَّلاةِ وَ الصَّوم إنَّما العِبادَةُ التَّفَکُرُ فِی أمر اللهِ عَزَّوَجَلَّ

عبادت به زیاد بودن نماز و روزه نیست، بلکه تفکر نمودن در کار خدای عزوجل است

(جهاد با نفس، ح 54 )

حدیث (21) امام رضا (ع)  می فرمایند:

رَحِمَ اللّه‏ُ عَبدا اَحیا اَمرَنا ... یَتَعَلَّمُ عُلومَنا وَ یُعَلِّمُهَا النّاسَ ، فَاِنَّ النّاسَ لَو عَلِموا مَحاسِنَ کَلامِنا لاَتَّبَعونا

رحمت خدا بر بنده‏اى را که امر ما را زنده کند... دانش‏هاى ما را فرا گیرد و به مردم بیاموزد. اگر مردم زیبایى‏هاى سخنان ما را مى‏دانستند، از ما پیروى مى‏کردند

معانى الأخبار ، ص 180، ح 1

حدیث (22) امام رضا (ع)می فرمایند:

إنّ النّاسَ لَو عَلِمُوا مَحاسِنَ کَلامِنا لَاتَّبَعُونا.

اگر مردم زیبایی‌های سخنان ما را می‌شناختند، بی‌شک از ما پیروی می‌کردند.

معانی الأخبار، ص 180

حدیث (23) امام رضا(ع) می فرمایند:

انما امروا بالصوم لکى یعرفوا الم الجوع و العطش فیستدلوا على فقر الاخر

مردم به انجام روزه امر شده‏اند تا درد گرسنگى و تشنگى را بفهمند و به واسطه آن فقر و بیچارگى آخرت را بیابند.

وسائل الشیعه،ج4،ص4

حدیث (24) امام رضا علیه السلام فرمودند:

لیـس لبخیل راحه, و لا لحسـود لذه و لا لملـوک وفـاء ولا لکذوب مــروه

بخیل را آسایشى نیست و حسود راخوشى و لذتى نیست و زمامدار را وفایى نیست و دروغگو را مروت و مردانگى نیست

 تحف العقول,ص 450

حدیث (25) امام رضا علیه السلام فرمودند:

عَونُکَ لِلضَّعیفِ مِن أفضَلِ الصَّدَقَةِ

یارىِ تو به ناتوان ، از بهترینِ صدقه‏ هاست

تحف العقول ، ص 446

حدیث (26) امام رضا علیه السلام فرمودند:

اَلنّاسُ ضَربانِ: بالِغٌ لا یَکتَفِی و طالِبٌ لا یَجِدُِ

مردم دو گونه‏اند: یابنده‏اى که [به یافته‏اش‏] بسنده نمى‏کند و جوینده‏اى که نمى‏یابد.

بحارالأنوار، ج 75، ص 349

حدیث (27) امام رضا علیه السلام فرمودند:

 الحَجُّ تَسکینُ القلُوبِ

حجّ آرام بخش دل‏ها است

الأمالى ، طوسى ، ص 296

حدیث(28) امام رضا (ع) می فرمایند:

صدیق کل امرء عقله و عدوه جهله

دوست هرکس عقل او, و دشمنش جهل اوست

تحف العقول, ص 443

حدیث (29) امام رضا (ع) می فرمایند:

کَمالُ الدّین وَلایَتُنا وَالبَراءَةُ مِن عَدُوِّنا

کمال دین، در ولایت ما و بیزارى جستن از دشمن ماست.

اهل بیت : ج 2 ص 572 ح 865

حدیث (30) امام رضا (ع) می فرمایند:

دَعاهُ رَجُلٌ فَقالَ لَهُ عَلىٌّ علیه السلام: قَد أجَبتُکَ عَلى‏ اَن تَضمَنَ لى ثَلاثَ خِصالٍ . قالَ: وما هِىَ یا اَمیرَالمُؤمِنینَ ؟ قالَ: لاتُدخِل عَلَىَّ شَیئاً مِن خارِ جٍ وَ لا تَدَّخِر عَنّى شَیئاً فِى البَیتِ، وَ لا تُجحِف بِالعِیالِ . قالَ : ذاکَ لَکَ یا اَمیرَ المُؤمِنینَ ، فَاَجابَهُ عَلىُّ بنُ اَبى طالِبٍ ‏علیه السلام

مردى، امیر المؤمنین‏علیه السلام را به میهمانى دعوت کرد . حضرت فرمودند : مى‏پذیرم به شرط این که سه قول به من بدهى . عرض کرد : چه قولى اى امیر المؤمنین؟ فرمودند : از بیرون چیزى براى من تهیه نکنى ، حاضرى خانه‏ات را از من دریغ ننمایى و به زن و فرزندنت زور نگویى . عرض کرد : قبول مى‏کنم اى امیر المؤمنین . پس على بن ابى طالب‏علیه السلام دعوت را پذیرفتند .

عیون اخبار الرضا، ج 1، ص 45، ح 138

حدیث (31) امام رضا (ع) می فرمایند:

وَ الّذى نَفسى بِیَدِهِ لایَدخُلُ الجَنَّةِ اِلاّ رَحیمٌ قالوا: کُلُّنا رَحیمٌ. قالَ: لا حَتّى تَرحَمَ العامَّةَ.

سوگند به آن کس که جانم در دست اوست، کسى جز اهل ترحم به بهشت نمی ‏رود. عرض کردند: «همه ما دلْ‏رحم و مهربانیم»، فرمودند: نه، مگر آن گاه که به عموم مردم رحم کنید

کافى ، ج 2، ص 104، ح 5

حدیث (32) امام رضا علیه السلام فرمودند:

مَن رَضِیَ بِالقَلیلِ مِنَ الرِّزقِ قُبِلَ مِنهُ الیَسیرُ مِنَ العَمَلِ

هر کس به اندکْ روزى خرسند است ، اندک کردارى از او پذیرفته شود

الکافى ، ج 2، ص 138

حدیث (33) امام رضا علیه السلام فرمودند:

زیارَةُ قَبرِ أبی مِثلُ زِیارَةِ قَبِر الحُسَینِ

زیارت قبر پدرم ، موسى بن جعفرعلیه السلام ، مانند زیارت قبر حسین‏علیه السلام است .

کامل الزیارات ، ص 4998

حدیث (34) امام رضا علیه السلام فرمودند:

اَلسَّخِیُّ یَأکُلُ مِن طَعامِ النّاسِ لِیَأکُلوا مِن طَعامِهِ وَالبَخیلُ لایَأکُلُ مِن طَعامِ‏النّاسِ لِئَّلّا یَأکُلُوا مِن طَعامِهِ

سخاوتمند از خوراک مردم بخورد تا مردم از خوراکش بخورند ، و بخیل از خوراک مردم نخورَد تا از خوراکش نخورند.

الکافى، ج 4، ص 41

حدیث (35) امام رضا علیه السلام فرمودند:

کَمالُ الدّین وَلایَتُنا وَالبَراءَةُ مِن عَدُوِّنا

کمال دین، در ولایت ما و بیزارى جستن از دشمن ماست.

اهل بیت : ج 2 ص 572 ح 865

حدیث (36) امام رضا علیه السلام فرمودند:

 دُمُوعَنَا  إِنَّ یَوْمَ الْحُسَیْنِ أَقْرَحَ جُفُونَنَا وَ أَسْبَلَ

روز [شهادت مظلومانه] حسین (ع) پلک چشمان ما را زخمی کرد و اشکهایمان را جاری ساخت.

الحر العاملی؛ وسائل‏الشیعة، ج۱۴،ص 504

حدیث (37) امام رضا علیه السلام فرمودند:

اکملکم ایماناً احسنکم اخلاقاً

کاملترین شما در ایمان، خوش اخلاقترین شماست.

صحیفه امام رضا (ع) ح 4 ص 67

حدیث (38) امام رضا علیه السلام فرمودند:

من فرج عن مؤمن فرج الله عن قلبه یوم القیمه

کسی که اندوه و گرفتاری مؤمنی را برطرف کند، خداوند در روز قیامت اندوه را از قلب او بر طرف می نماید.

الکافی ج 2 ح 4 ص 200

حدیث (39) امام رضا علیه السلام فرمودند:

التائب من الذنب کمن لا ذنب له

توبه کار به منزله کسی است که گناهی نکرده است

بحار الانوار ، ج 6 ، ص (21)

حدیث (40) امام رضا علیه السلام فرمودند:

افضل العقل معرفة الانسان نفسه

بهترین تعقل خودشناسی است

بحار الانوار ، ج 78، ص (352)